|
Grieks orthodox Pasen
|
Dat het Grieks orthodox Pasen anders kan vallen dan ‘ons Pasen’ heeft te maken met de berekening van het paasfeest. Pasen valt, integenstelling tot Kerst, altijd op een andere datum. Men berekend het Paasfeest naar aanleiding van de lente en de volle maan. De eerste zondag na 21 maart na volle maan is Pasen. De Grieks orthodoxe kerk houdt exact dezelfde berekening aan, maar gaat uit van de oude kalender. De kalender die nog op de Heilige Berg Athos gehanteerd wordt. Deze kalender, de Gregoriaanse kalender, loopt nu 13 dagen achter op onze Juliaanse kalender. Vandaar dat soms het Paasfeest gelijk valt, een week of twee later, dat het nu dit jaar (2013) vijf weken later viel is uitzonderlijk.Wel heel erg leuk dat we dan al ‘zo in het seizoen zitten’ en dus volop gasten hebben die samen, indien men wil, kunnen genieten van het grote feest.
Voor de Grieken is het Paasfeest het grote feest, zowel kerkelijk als in de familiesfeer is het hét feest van het jaar. Het nieuwe begin, onze zonden zijn vergeven, Christus is voor onze zonden aan het kruis gestorven en dus een nieuw begin, een nieuw jaar zou je kunnen zeggen. Na de carnaval (in Griekenland op zaterdag en zondag) begint op ‘Schone Maandag’ officieel de vastenperiode van 6 weken tot aan de Paasnacht van zaterdag op zondag waarop de opstanding een feit zall zijn. Op Evia, traditioneel en authentiek eiland, wordt er door velen nog streng gevast. Het vasten voor de Grieken houdt in dat we ons onthouden van alles wat dierlijk is, dus alleen vlees laten staan volstaat niet. We onthouden ons tevens van b.v. kaas, melk, eieren, vis (alleen weekdieren zoals de inktvis, garnalen, mosselen, krab en kreeft zijn wel toegestaan), boter en aanverwante producten. Mayonaise is niet toegestaan, er zit ei in verwerkt, nu is er blijkbaar een ‘nistisimo’ (vasten) mayonaise zonder ei? De commercie speelt handig in op de vasten periode van de Grieken, de Mac Donalds in Griekenland verkoopt ‘vastenburgers’, groentenburgers dus. In de ‘Megali Evdomada’ onthouden we ons ook van olijfolie! Al met al een behoorlijk streng vastenmenu dus. Maar wel heel goed te doen, want er zijn zoveel dingen die wel mogen en naast dat het super gezond is om een paar weken geen dierelijke producten te eten laat het vasten je ook ‘nadenken over hoe goed we het eigenlijk hebben’.
De ouderen vasten naast deze zes weken voor Pasen ook nog elke woensdag en vrijdag en daarnaast ook nog drie perioden van zes weken, met natuurlijk het feest van 15 augustus, Maria Hemelvaart,ook dan wordt er zes weken gevast, zes weken voor kerst en zes weken voor het feest van de Apostelen eind juni. En dan zijn er nog wel dagen zoals 14 september, de Verheffing van het Kruis, waarop we geen vlees eten maar dat is een dag waarop we wel kabeljauw mogen eten, dus niet echt vasten.
In de ´Grote Week´ voor Pasen zijn de laatste voorbereidingen overal merkbaar. De huizen moeten netjes en iedereen moet natuurlijk op zijn ´Paasbest´ naar de kerk, de weersvoorspellingen zijn nog steeds zeer goed en veelbelovend, dus zomerkleding is nodig en absoluut geen winterkleding, dus ook moeten kasten ´omgebouwd´ worden van winter naar zomer. En daar is niemand nog echt meebezig, want dat doe normaal pas na de Pasen! Maar goed, met de gestelde temperaturen van meer dan 30 graden Celsius zijn zomerkleren wel gewenst. Ikzelf ben totaal nog niet klaar voor de zomer, mijn zomerkleding ligt netjes ingepakt in plastic, voordat ik naar Nederland in de winter ga verpak ikalles wat eventueel aangetast kan worden door het vocht in plastic. Dus mijn zomerkleding ligt opgestapelt in plasticzakken in de kasten. Ik zie wel. Want het is de bedoeling dat ik en Ellen de opstanding in het dorp van mijn zwager gaan meemaken en het dorp Krioneritis ligt op 600 meter hoogte, dus kouder dan aan de kust. Ik kan me gewoon niet voorstellen dat we zomertenue de opstanding zullen vieren.....
Tijdens de welkomstexcursie koop ik bijzondere Paaskaarsen voor mijn petekindje en mijn andere neefjes, mijn petekindje is mijn neefje, maar naast Georgios heb ik nog 2 neefjes, zij zullen zeker van hun nonnos en nonna (peetvader of peetmoeder) een mooie Paaskaars krijgen, maar toch voelt het niet goed als ik alleen Georgios een paaskaars geef. In Steni is een superleuk winkeltje wat hele aparte Paaskaarsen verkoopt. Ook onze gasten slaan er de nodige souvenirs in de eigenaresse heeft zo de dag van haar leven; ze is dolblij met deze voor haar totaal onverwachte klandizie.
Aan alles is toch goed te merken dat de crisis hard toegeslagen heeft in Griekenland. Wat ik nog geen enkel jaar zo sterk gezien heb zijn de vele aanbiedingen voor ‘goedkoop’ vlees. Per kilo kan je lamsvlees van het spit bestellen, maar ook goedkoper geitenvlees. Indien het mogelijk is zal elk huisgezin in Griekenland zelf zijn lam of geit aan het spit hebben. Maar blijkbaar zal het dit jaar voor vele Griekse gezinnen anders zijn. Wat een uitzondering zijn mijn zusje en zwager, zij hebben een lam gekregen van vrienden. Naar blijkt een ‘ruil’ met gesloten beurs. En zo kunnen wij volop met een groot gezeldschap genieten van een heerlijk Paasmaal op zondag.
Tijdens de noord-Evia excursie op Paaszaterdag is er speciaal voor mij in het gehucht Kalamoudi ‘nistisimo spaghetti met vasilikos’, vasten spaghetti met basilicum! Hier tijdens onze lunchstop is er alleen heerlijk vers (eigen) vlees wat op het menu staat. Maar om mij niet alleen een salade en brood te kunnen voorzetten heeft de eigenaar spaghetti gemaakt. Erg attent! Want naast onze gasten zal hij vandaag geen klanten hebben die komen lunchen. Morgen met het Paasfeest ook niet, het gehucht zal geen toeristen trekken verwacht hij, de Grieken blijven massaal thuis en Griekse toeristen worden er in noord-Evia niet verwacht.
Na de heerlijke lunch gaan we naar de waterval en vervolgens gaan we naar het dorpje van mijn zwager. Een hartelijk en warm onthaal en erg ontroerend was dat de gasten op eigen initiatief, zonder mij vooraf te vragen, zelf een kadootje voor mijn zus, de gastvrouw bij zich hebben. Iets lekkers van de bakker. Ook voor de kinderen en mijn zwager is er iets lekkers. Wat een feest. Iedereen is onder de indruk. Totaal niet verwacht en onnodig benadrukt mijn zus nog eens! Het worden een paar heerlijke uren daar in het dorp wat het ‘Klein Zwitserland’ meer dan waar maakt. De bijnaam van noord-Evia wordt hier in Krioneritis is wel heel erg waar!
Veel langer dan gepland gaan we via de kust terug naar Eretria, we hebben nog wel een rit te gaan, maar de vreugde, de mooie indrukken en de overgelukkige gasten maken dat de terugreis ‘peanuts’ is. Wel houd ik in mijn achterhoofd dat we straks weer terug moeten naar het dorp. Naar Eretria, gasten afzetten, naar huis, de honden verzorgen, spullen pakken en op weg naar noord-Evia voor de opstanding en het Paasfeest op zondag............
Voor de Grieken is het Paasfeest het grote feest, zowel kerkelijk als in de familiesfeer is het hét feest van het jaar. Het nieuwe begin, onze zonden zijn vergeven, Christus is voor onze zonden aan het kruis gestorven en dus een nieuw begin, een nieuw jaar zou je kunnen zeggen. Na de carnaval (in Griekenland op zaterdag en zondag) begint op ‘Schone Maandag’ officieel de vastenperiode van 6 weken tot aan de Paasnacht van zaterdag op zondag waarop de opstanding een feit zall zijn. Op Evia, traditioneel en authentiek eiland, wordt er door velen nog streng gevast. Het vasten voor de Grieken houdt in dat we ons onthouden van alles wat dierlijk is, dus alleen vlees laten staan volstaat niet. We onthouden ons tevens van b.v. kaas, melk, eieren, vis (alleen weekdieren zoals de inktvis, garnalen, mosselen, krab en kreeft zijn wel toegestaan), boter en aanverwante producten. Mayonaise is niet toegestaan, er zit ei in verwerkt, nu is er blijkbaar een ‘nistisimo’ (vasten) mayonaise zonder ei? De commercie speelt handig in op de vasten periode van de Grieken, de Mac Donalds in Griekenland verkoopt ‘vastenburgers’, groentenburgers dus. In de ‘Megali Evdomada’ onthouden we ons ook van olijfolie! Al met al een behoorlijk streng vastenmenu dus. Maar wel heel goed te doen, want er zijn zoveel dingen die wel mogen en naast dat het super gezond is om een paar weken geen dierelijke producten te eten laat het vasten je ook ‘nadenken over hoe goed we het eigenlijk hebben’.
De ouderen vasten naast deze zes weken voor Pasen ook nog elke woensdag en vrijdag en daarnaast ook nog drie perioden van zes weken, met natuurlijk het feest van 15 augustus, Maria Hemelvaart,ook dan wordt er zes weken gevast, zes weken voor kerst en zes weken voor het feest van de Apostelen eind juni. En dan zijn er nog wel dagen zoals 14 september, de Verheffing van het Kruis, waarop we geen vlees eten maar dat is een dag waarop we wel kabeljauw mogen eten, dus niet echt vasten.
In de ´Grote Week´ voor Pasen zijn de laatste voorbereidingen overal merkbaar. De huizen moeten netjes en iedereen moet natuurlijk op zijn ´Paasbest´ naar de kerk, de weersvoorspellingen zijn nog steeds zeer goed en veelbelovend, dus zomerkleding is nodig en absoluut geen winterkleding, dus ook moeten kasten ´omgebouwd´ worden van winter naar zomer. En daar is niemand nog echt meebezig, want dat doe normaal pas na de Pasen! Maar goed, met de gestelde temperaturen van meer dan 30 graden Celsius zijn zomerkleren wel gewenst. Ikzelf ben totaal nog niet klaar voor de zomer, mijn zomerkleding ligt netjes ingepakt in plastic, voordat ik naar Nederland in de winter ga verpak ikalles wat eventueel aangetast kan worden door het vocht in plastic. Dus mijn zomerkleding ligt opgestapelt in plasticzakken in de kasten. Ik zie wel. Want het is de bedoeling dat ik en Ellen de opstanding in het dorp van mijn zwager gaan meemaken en het dorp Krioneritis ligt op 600 meter hoogte, dus kouder dan aan de kust. Ik kan me gewoon niet voorstellen dat we zomertenue de opstanding zullen vieren.....
Tijdens de welkomstexcursie koop ik bijzondere Paaskaarsen voor mijn petekindje en mijn andere neefjes, mijn petekindje is mijn neefje, maar naast Georgios heb ik nog 2 neefjes, zij zullen zeker van hun nonnos en nonna (peetvader of peetmoeder) een mooie Paaskaars krijgen, maar toch voelt het niet goed als ik alleen Georgios een paaskaars geef. In Steni is een superleuk winkeltje wat hele aparte Paaskaarsen verkoopt. Ook onze gasten slaan er de nodige souvenirs in de eigenaresse heeft zo de dag van haar leven; ze is dolblij met deze voor haar totaal onverwachte klandizie.
Aan alles is toch goed te merken dat de crisis hard toegeslagen heeft in Griekenland. Wat ik nog geen enkel jaar zo sterk gezien heb zijn de vele aanbiedingen voor ‘goedkoop’ vlees. Per kilo kan je lamsvlees van het spit bestellen, maar ook goedkoper geitenvlees. Indien het mogelijk is zal elk huisgezin in Griekenland zelf zijn lam of geit aan het spit hebben. Maar blijkbaar zal het dit jaar voor vele Griekse gezinnen anders zijn. Wat een uitzondering zijn mijn zusje en zwager, zij hebben een lam gekregen van vrienden. Naar blijkt een ‘ruil’ met gesloten beurs. En zo kunnen wij volop met een groot gezeldschap genieten van een heerlijk Paasmaal op zondag.
Tijdens de noord-Evia excursie op Paaszaterdag is er speciaal voor mij in het gehucht Kalamoudi ‘nistisimo spaghetti met vasilikos’, vasten spaghetti met basilicum! Hier tijdens onze lunchstop is er alleen heerlijk vers (eigen) vlees wat op het menu staat. Maar om mij niet alleen een salade en brood te kunnen voorzetten heeft de eigenaar spaghetti gemaakt. Erg attent! Want naast onze gasten zal hij vandaag geen klanten hebben die komen lunchen. Morgen met het Paasfeest ook niet, het gehucht zal geen toeristen trekken verwacht hij, de Grieken blijven massaal thuis en Griekse toeristen worden er in noord-Evia niet verwacht.
Na de heerlijke lunch gaan we naar de waterval en vervolgens gaan we naar het dorpje van mijn zwager. Een hartelijk en warm onthaal en erg ontroerend was dat de gasten op eigen initiatief, zonder mij vooraf te vragen, zelf een kadootje voor mijn zus, de gastvrouw bij zich hebben. Iets lekkers van de bakker. Ook voor de kinderen en mijn zwager is er iets lekkers. Wat een feest. Iedereen is onder de indruk. Totaal niet verwacht en onnodig benadrukt mijn zus nog eens! Het worden een paar heerlijke uren daar in het dorp wat het ‘Klein Zwitserland’ meer dan waar maakt. De bijnaam van noord-Evia wordt hier in Krioneritis is wel heel erg waar!
Veel langer dan gepland gaan we via de kust terug naar Eretria, we hebben nog wel een rit te gaan, maar de vreugde, de mooie indrukken en de overgelukkige gasten maken dat de terugreis ‘peanuts’ is. Wel houd ik in mijn achterhoofd dat we straks weer terug moeten naar het dorp. Naar Eretria, gasten afzetten, naar huis, de honden verzorgen, spullen pakken en op weg naar noord-Evia voor de opstanding en het Paasfeest op zondag............