Via mijn blog wil ik ook graag het dagelijkse leven in Griekenland beschrijven. Wat niet echt makkelijk is op dit moment. De crisis heeft zo hard toegeslagen bij de gewone Griekse bevolking dat ik er eigenlijk niet goed ‘raad’ mee weet. De eerste vragen die bij mij/ons opkomen: ‘Hoe kunnen wij helpen?’
Ik doe wat ik kan…. Maar is het genoeg voor die lieve dame, mevrouw Zoe? Ik weet het niet……
Een paar jaar geleden, tijdens onze Prinos Reizen wandeling in Zuid-Evia, een prachtige wandeling van nog geen 2 uur met fotostops en bezoek aan het kleine kerkje en de waterflessen vullen bij de bron, leerde ik mevrouw Zoe per toeval kennen….. Zoals gewoon op onze eigen Prinos Reizen wandeling (gratis, inclusief in het excursiepakket) trakteren we onze gasten op wat lekkers van de lokale bakker. Een ‘spinakopita’ (een van bladerdeeg gevulde pitta met spinazie, met of zonder kaas) of een andere lokale specialiteit (loukanopitta (pitta gevuld met een boerenworstje), of tyropitta (pitta gevuld met kaas) of wat voor broodje dan ook. Er is bij de bakker in Marmari keus uit tal van heerlijke broodjes). Naast het broodje en het flesje water neem ik ook altijd wat heerlijke stengels mee, (vergelijkbaar met de soepstengel in Nederland, maar dan van donkermeel en met zaden, zonnebloempitten, sesam en poempoenpitten erop, die zijn het lekkerst naar mijn idee).
Goed, terug naar vijf jaar geleden… Ik had de ‘soepstengels’ met zaden bij me en aan bijna het eind van de wandeling liep ik steeds langs een enorm hek en nu kwam er een luid enthousiast blaffende hond op me af. Nu vind ik honden het einde en dus ‘sprak’ ik met de hond en gaf hem een ‘soepstengel’, zonder er eigenlijk bij na te denken… ‘Hoe dom’ denk ik bij mijzelf… Hoe zou ik het vinden als een vreemde mijn honden van ‘soepstengels’ zou voorzien… Ik zou misschien beleefd vragen dat niet te doen, maar ik denk dat ik eerder ‘ Griekse drama’s’ ten gehore van de hele straat zou opvoeren… Het idee dat een vreemde mijn honden wat zouden voeren…. Vergif?? (Helaas meegemaakt met een hondje en kat en dus zou ík beter moeten weten!).
Een zeer kwieke dame op leeftijd (dat kon ik goed inschatten) komt naar het hek met gelijke tred gelopen. ‘Oriste?’ vraagt ze. (Alstublieft). ‘Signomi’ (sorry) en bied mijn verontschuldigingen aan dat ik haar lieve hond zomaar zonder haar toestemming een ‘soepstengel’ heb gevoerd. ‘Den berasie’ (het geeft niet) is het antwoord. ‘Peraste’ zegt ze. ‘Kom binnen’. Ik leg uit dat ik met een groep gasten ben en dat we aan ’t wandelen zijn. ‘Koffie’ is het antwoord… kom voor koffie… Ik word er een beetje verlegen van… Hoe kan ik met een groep gasten bij een lieve oudere dame zomaar binnenvallen? Maar ja, is dit niet de Griekse gastvrijheid? Ja, dat is het en dus besluit ik een onverwachte stop in te lassen’. Sindsdien traditie. Koffie bij mevrouw Zoe. Een dame op leeftijd met een moderne kijk op het traditionele Griekse leven….
Nu vijf jaar later is er weinig meer over van deze kwieke moderne 85 jarige Griekse dame… Haar dochter is op 52 jarige leeftijd weduwe geworden (helaas dat gebeurt overal), maar het gebeuren heeft mevrouw Zoe zodanig aangegrepen dat ze er letterlijk doodziek van werd. Haar hele bewegingsapparaat laat haar volledig in de steek. De eens ‘kwieke’ dame van in de ‘tachtig’, schuifelt nu in nachtjapon en badjas en jas (tegen de kou) in haar kleine huisje. Geen kracht om ook maar iets van eten te maken. Geen kracht om schoon te maken, geen kracht om de was te doen, om maar zeer enkele ‘basic’ zaken te noemen. Hond ‘ Boubies’ geeft ze met alle kracht die ze heeft zijn eten…. Maar voor zichzelf zorgen? Ze heeft er de kracht niet meer voor…
Hoe verdrietig was ik, Carola, Jaap en Erica die haar langer kennen… Tijdens de Paasreis waren we dichtbij. We gingen bijna dagelijks langs om wat te eten te brengen… Tweede Paasdag ontmoeten we haar dochter en kleindochter en aangetrouwde kleinzoon.
Ze zijn wanhopig… Mevrouw Zoe wil niet naar Athene komen, waar zij hun leven hebben. Dochter heeft een taxi en er moet gewerkt worden, brood op de plank. Mama Zoe is meer dan welkom, ik wil graag voor haar verzorgen, maar ze wil niet… is de noodkreet van dochter Stella.
‘Stella, zeg ik, moet je een oude plant ‘verkassen’? Meer dan veertig jaar geleden kwam ze hier met je vader, de zuivere lucht, het rustige leven hier, weg van het drukke Athene… Ze verkocht de supermarkt die jullie hadden, ze hielp jullie, jou met dat wat ze had… Ook zij werd vroeg weduwe… Ik begrijp je, maar ik begrijp mevr. Zoe, je moeder ook… Ik beloof je dat ik zal doen wat ik kan, ik ben voor Griekse begrippen ‘slechts’ 100 km van haar verwijderd, jij zoveel meer uren dan ik. Met 1 ½ uur ben ik bij haar, kan wat eten voor haar koken. Niet heel vaak, maar zo vaak als ik kan… ik beloof het’. En met een innige omhelzing, alsof we elkaar als jaren kennen, nemen we afscheid.
Inmiddels ben ik sinds Pasen nog maar twee keer geweest. Het is niet meer, ik heb niet meer tijd. ‘De raderen draaien’. Hoe kan ik deze lieve vrouw helpen? Gelukkig heb ik ook lieve vrienden in Marmari. Ik kan hen altijd vragen om even wat boodschappen te doen en die te brengen. Er is een buurvrouw (heel eindje bij haar vandaan want in de directe omgeving zijn geen buren) die af en toe komt kijken of het goed gaat en of ze iets nodig heeft. Maar daar schaamt deze zelfstandige vrouw zich voor. Ze wil eigenlijk ’t zelf allemaal regelen, maar dat kan ze niet meer…
‘Ach’ won ik maar eens de loterij… ‘ elke dinsdag om 19.00 uur de prijswinnaars bekend makend’…. Ik hoor daar nooit bij… zoals zovelen… Dan kon ik een dame ‘inhuren’ die haar zou verzorgen, dan kon ik een fysiotherapeut langs sturen.
‘Thuiszorg’? ‘Nooit van gehoord zal de gemiddelde Griek zeggen? ‘Tafeltje dekje’? ‘Nooit van gehoord’. ‘Een hulp die je ondersteunt bij de dagelijkse werkzaamheden, ook als je 85 jaar bent en nog zelfstandig woont?’ …. Nooit van gehoord, tenzij je dat zelf als familie ‘inkoopt’, een dame die naar haar omkijkt, bij haar inwoont haar een beetje helpt…. Kosten??? Niet te betalen van een pensioentje van E 350,- ….
Hoe ‘rijk’ hebben we het dan in Nederland, in de Westerse Wereld, waar ondanks alle bezuinigingen ‘ een 85-jarige mevrouw Zoe’, enige hulp zou krijgen, in wat voor vorm dan ook.
En dat maakt me verdrietig op een bepaalde manier. Dit is een ‘simpele Griekse oude vrouw’ die ’t maar moet uitzoeken… want voorzieningen zoals bij in Nederland? Dat is nog ‘eeuwen’ ver weg…..
Kon ik maar meer dan af en toe wat eten brengen.
Wel heeft ze afgelopen donderdag mijn koffie gelezen (eindelijk weer eens, gaat ze beter worden???…. Of het ‘echt’ of dat het ‘fake’ is, die koffiedik??…… Mijn koffiedik (Griekse koffiedik) was helemaal positief, ‘Charoumeni kafee’s’ ‘Een gelukkige en ‘blije’ koffiedik. Volgens de koffiedik komt alles dus goed…. ‘Wanneer vraag ik haar?’. ‘Binnen niet al te lange tijd, zegt zij’.
Ik sluit af met de hoop dat het inderdaad niet te lang duurt tot dat zij weer de oude Kyria (mevrouw) Zoe is! Laat de koffiedik gelijk hebben!
Alexandra Prinou